Ostatni dzwonek do wykorzystania ulg podatkowych dla gromadzonych oszczędności: IKE i IKZE

Zbliża się koniec roku, a razem z nim ostatnia szansa na skorzystanie z atrakcyjnych ulg podatkowych oferowanych przez tzw. III filar oszczędności – IKE oraz IKZE. Warto się spieszyć, ponieważ niewykorzystane w danym roku limity przepadają na zawsze. Rok 2023 to progi wpłat wynoszące odpowiednio 20.805 zł dla IKE i 8.322 zł dla IKZE dla osób fizycznych, a dla przedsiębiorców – 12.493 zł.

Rozwiązania w ramach IKE i IKZE obejmują szeroką gamę form oszczędzania, od rachunków oszczędnościowych, przez fundusze inwestycyjne, aż po rachunki maklerskie. Bez względu na wybraną formę, istnieje możliwość skorzystania z dedykowanych zachęt podatkowych. Na koniec czerwca 2023 roku zarejestrowanych było ponad 811 tys. IKE oraz 483 tys. IKZE według danych Komisji Nadzoru Finansowego.

IKE – Inywidualne konto emerytalne

Zachęta do inwestowania w IKE polega na możliwości uniknięcia podatku od zysków kapitałowych, który wynosi 19%. Tak długo jak środki zgormadzone na rachunku IKE nie są wypłacane i podlegają dalszemu inwestowaniu, tak długo zrealizowane zyski nie są obciążane tzw. podatkiem Belki.

Preferencja ta materializuje się w pełni po ukończeniu 60 roku życia (lub 55 w przypadku wcześniejszych uprawnień emerytalnych). Wówczas, na podstawie wniosku można rozpocząć wypłacanie środków z konta z IKE w pełnej wysokości, bez potrąceń podatkowych.

Oczywiście środki nie są do tego momentu bezwzględnie zablokowane. Można je wypłacić z konta IKE w każdym momencie, ale jeśli następuje to przed osiągnięciem kryterium wiekowego, wypłacana kwota jest odpowiednio pomniejszana o podatek od zysków kapitałowych.

Oprócz kryterium wiekowego istnieje także kryterium liczby wpłat – na konto IKE trzeba dokonać wpłat dowolnej kwoty środków w co najmniej 5 różnych latach kalendarzowych oraz kryterium proporcji oszczędności – co najmniej 50% wpłat musi być dokonane na co najmniej 5 lat przed wnioskiem o wypłatę środków z IKE.

Kwota wpłat, jaką można zrealizować na rachunek IKE w ciągu roku jest limitowana. Stanowi ona trzykrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce. W roku 2023 limit ten wynosi 20.805 zł.

To czy limit ten jest wysoki czy niski jest kwestią względną. Dla tych, którzy lekceważą IKE ze względu na niskie kwoty należy przypomnieć o konstrukcji i magii procentu składanego. Limit dotyczy wyłącznie wpłaty nowych środków i nie jest w żaden sposób pomniejszany o wypracowane zyski, które pozostając na koncie IKE są reinwestowane i tym samym kwota bazowa inwestycji korzystające ze zwolnienia z podatku Beki może sukcesywnie rosnąć.

Co ważne, nie ma znaczenia, w którym miesiącu wykorzystany zostanie limit wpłat. A zatem Ci, którzy jeszcze w 2023 nie wykorzystali limitu, wpłacając środki na przełomie roku mogą do końca grudnia wykorzystać limit 20.805 zł, a już 2 stycznie dokonać kolejnej wpłaty do limitu przeznaczonego na rok 2024, który wyniesie 23.472 zł. Może być to szczególnie ważne dla konserwatywnych inwestorów, którzy chcą skorzystać z bezpiecznych form oszczędzania opartych o wciąż utrzymujące się wysokie gwarantowane stałe stopy zwrotu.

IKZE – indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego

Kolejnym narzędziem oszczędzania w ramach 3 filaru jest konto IKZE, które można prowadzić równolegle do konta IKE – nie ma obowiązku wyboru tylko jednej z tych dwóch form.

Zachęta do oszczędzenia w IKZE polega na natychmiastowym rozliczeniu korzyści podatkowej poprzez odliczenie wpłaty na IKZE od bieżącego dochodu podatkowego. Korzyść polega zatem na niższej podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z preferencji podatkowej mogą skorzystać także osoby prowadzące działalność gospodarczą, ale z samej konstrukcji wynika, że korzyść podatkowa zrealizuje się wyłącznie wtedy, gdy osiągają oni dochód.

W przypadku osób fizycznych, największą korzyść z tego rozwiązania będą mieli Ci, którzy rozliczają się według skali i weszli w tzw. 2 próg podatkowy. Wówczas wpłata na IKZE zimniejsza w pierwszej kolejności tę część dochodu, która opodatkowana jest wyższą stawką.

Limit wpłat na IKZE wynosi w roku 2023 dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej 8.322 zł. Po wpłaceniu tej kwoty na IKZE mogą one odliczyć tę samą kwotę od dochodu. Oznacza to, że dla osoby, której dochód w roku 2023 opodatkowany jest wyłącznie w 1 progu, oszczędność wynosi 999 zł (15% * 8.322). Dla osoby, która przekroczyła 2 próg podatkowy, oszczędność może wynieść maksymalnie 2.663 zł.

Podobnie jak w przypadku IKE, tak i w IKZE limit wpłat jest corocznie waloryzowany i stanowi 1,2 prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce.

Limit dla osób prowadzących działalność gospodarczą jest wyższy i w 2023 wynosi 12.493 zł. Co istotne, osobę prowadzącą działalność gospodarczą definiuje się w tym przypadku na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 8 ust 6. (Dz.U.2023.1230). A zatem nie są to wyłącznie osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, ale także wspólnicy spółek osobowych.

Osoby rozliczające się podatkiem liniowym lub według skali odliczą wpłatę na IKZE od dochodu, a osoby rozliczające się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych: od przychodu.

Jeśli chodzi o ograniczenia w zakresie stosowania ulgi: środki w IKZE mogą być wypłacone po ukończeniu 65 roku życia. Środki można wypłacić wcześniej, ale wówczas trzeba dokonać wypłaty całości zgormadzonych na IKZE oszczędności i kwotę tę dolicza się do bieżącego dochodu podatkowego PIT.

Po osiągnięciu 65 roku życia, w przeciwieństwie do IKE, wypłata środków nie jest całkowicie wolna od obciążeń podatkowych. Cała wypłacana kwota jest wówczas obciążona 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, bez względu na to jaką część wypłaty stanowią środki wpłacane w ramach inwestowania, a jaką zyski z inwestycji.

W przypadku IKZE ewentualna korzyć podatkowa nie zawsze musi okazać się wyższa niż w przypadku obciążenia wypracowanych zysków podatkiem Belki. To, w połączeniu z relatywnie restrykcyjnymi obostrzeniami wcześniejszej wypłaty środków stanowi najpewniej główną przyczynę, dla której ta forma oszczędzania jest mniej atrakcyjna dla inwestorów niż IKE.

Doradztwo podatkowe i wsparcie w WZPARTNERS TAX

Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej o korzyściach podatkowych płynących z IKE i IKZE lub chcą Państwo szczegółowo przenalizować wasz status podatkowy pod kątem możliwości skorzystania z wyżej opisanych ulg – serdecznie zapraszamy do kontaktu.

Oferujemy zarówno konsultacje online jak i możliwość bezpośredniego spotkania z doradcą w biurze w Warszawie lub w biurze w Poznaniu.